UTT v? Az?rbaycan Mebel Bazar?

www.ilkinmanafov.com saytinda daha etrafli melumat ala bilersiniz. C?miyy?tin butun sah?l?rind? intensivl?s?n qloballasma prosesl?ri h?r bir olk?d? oldugu kimi Az?rbaycandada sosial-iqtisadi inkisaf prosesl?rin? t?sir edir. Bu gunki s?raitd? olk?miz ucun milli iqtisadiyyat?n dunya iqtisadiyyat?na s?m?r?li inteqrasiyas?n?n t?min edilm?si obyektiv z?rur?t? cevrilmisdir v? bu inteqrasiya bir s?ra prinsipl?rin uz?rind? qurula bil?r. Bel? prinsipl?rd?n birid? Umumdunya Ticar?t T?skilat?na (UTT) uzvlukdur. ?n g?nc beyn?lxalq t?skilatlardan biri olan UTT-nin ?sas? 1947-ci ild? Tarifl?r v? Ticar?t uzr? Bas Sazisin (GATT) davamc?s? kimi 1995-ci ild? qoyulmusdur. Haz?rda dunyan?n 150 olk?si UTT-nin uzvudur v? dunya ticar?tinin 97%-? q?d?ri UTT uzvl?rinin pay?na dusur. UTT – nin ?sas m?qs?di gomruk tarifl?rinin ard?c?l azalmas? v? muxt?lif qeyri-tarif s?dl?rini aradan qald?r?raq dunya tic?r?tini liberallasd?rmaqd?r. Az?rbaycan?n Dunya Tic?r?t T?skilat?na (DTT) uzvluk m?s?l?sinin uduslar?n? v? itkil?rini muxt?lif aspektl?rd?n qiym?tl?ndirm?k mumkundur. Bu zaman uzvluy? yanasma sad?c? olk?nin qazanc v? itkil?r dair?sini hesablamaqla deyil h?mcinin yaranacaq qazanc v? ya itkil?ri sektorlar uzr? t?snifn?sdirm?kd? oldugca vacibdir. Olk?nin DTT uzvluk m?s?l?sinin xalq t?s?rufat?n?n muxt?lif sah?l?rin? t?siri haqq?nda bir nec? arasd?rmalar apar?lsada bu uzvluyun mebel s?nayesin? olacaq t?siri v? mebel s?nayesinin r?qab?t qabiliyy?tinin art?r?lmas? ucun konkret t?klifl?ri ozund? ?ks etdir?n bir arasd?rma bugun?d?k apar?lmam?sd?r. Olk?d? tikinti sektorunun durmadan inkisaf?, Bak? v? respublikan?n reqionlar?nda yeni is ac?lmas? yerl?rinin n?tic?sind? ?h?linin mebel? olan t?l?bat? xeyli artm?sd?r. Bu bax?mdam t?dqiqat isind? mu?llif Az?rbaycan mebel s?nayesnin bugunki v?ziyy?ti v? DT t?skilat?na q?bul edilm?si c?rciv?sind? mebel s?nayesinin r?qab?t qabiliyy?tini art?r?lmas? ucun t?klifl?r verm?y? cal?sm?sd?r. Olk?mizin mebel? olan t?l?bat?n? daxili imkanlar hesab?na od?nilm?si il? ?laq?d?r olaraq mebel s?nayesinin inkisaf? son dovrl?r diqq?t m?rk?zind?dir. Qeyd etm?k laz?md?r ki, Umumdunya Mebel Istehsalc?lar? Birliyinin verdiyi m?lumatlara gor? inkisaf etmis olk?l?rin v?t?ndaslar? h?r il mebel? t?qrib?n adambas?na 200 $ x?rcl?yirl?r, Az?rbaycanda bu r?q?m 30 – 35 manat t?skil etm?si bu sah?nin g?l?c?k dovrl?rd? ?n dinamik inkisaf ed?c?k sah?l?rin bas?nda duracag?ndan x?b?r verir. “?mlak Bazar? Istirakc?lar?” Ictimai Birliyinin m?lumatlar?na ?sas?n, t?hc? paytaxda ild? 500 min kv.m yasay?s sah?si istifad?y? verilir. T?qribi hesablamalara gor? Bak? s?h?rind? yeni tikilil?ri mebell? t?hciz etm?k ucun orta hesabla ild? 30 mln. manatl?q mebel istehsal edilm?lidir. Normativ v? Delfi metodu il? apard?g?m?z t?dqiqatlara ?sas?n Az?rbaycanda mebel bazar?n?n h?cmi (m?is?t v? ofis mebeli) t?xmin?n 250 mln. manata b?rab?rdir. Dovl?t Statistika Komit?sinin hesabatlar?na ?sas?n olk?d? mebel istehsal? genis vusatla inkisaf edir.(s?k1)Umumilikd? 1993-c? ild?n bu gun? kimi Az?rbaycan mebel istehsal? asag?dak? m?rh?l?l?rl? inkisaf etmisdir: I-ci m?rh?l?. Yerli bazar?n mu?yy?n pay?n? tutmaq ucun qiym?ti ucuz, keyfiyy?ri asag? mebell?rin istehsal?. (1993-1996 ill?r) II-ci m?rh?l?. Turkiy?d?n, Bolqar?standan keyfiyy?tsiz uzl?nmis yonqar lovh?l?r (DSP) q?tir?r?k istehsal?n h?cmini art?rmaq. (1997-2000 ill?r) III-cu m?rh?l?. Sifar?sl? olan istehsal prosesind?n seriyal? istehsala kecilm?si. Daxili bazar?n ucuz mebel seqmentin? butovlukd? n?zar?t . (2000-2003 ill?r) VI-cu m?rh?l?. Art?q ucuz v? keyfiyy?tsiz deyil, orta t?b?g?nin t?labat?n? od?y? bil?c?k seriyal? mebel istehsal?n?n t?skili. Yax?n xaric? mebel ixrac etm? qabiliyy?tin? malik olan mu?ssis?l?rin yarad?lmas?.(2003-2006 ill?r). 2006-c? ild? olk?nin mebel s?nayesind? butun mebel novl?rin? gor? art?m 2005-ci il? nisb?t?n 50% t?skil etmisdir. Umumilikd? olk?nin mebel s?nayesinin prioritet istiqam?tl?rini mu?yy?n etm?k ucun 2002-2006-c? ill?rd? istehsal edil?n mebell?rin cesidl?r? gor? seqmentasiyas? m?gs?d? uygun olard?. Bunun ?sas?nda mebel bazar?nda son dord ild? t?l?bin hans? istiqam?td? d?yisdiyini ayd?n gorm?k mumkundur.2002-ci ild? yataq otaqlar? ucun mebell?rin xususi c?kisi c?mi 3% t?skil etdiyi halda ofis v? ticar?t mu?ssis?l?rind? istifad? edil?n mebell?rin xususi c?kisi 68% t?skil etmisdir. 2006-c? ilin n?tic?l?rind? is? ofis mebell?rinin istehsal? 37072 ?d?d? catmas?na baxmayaraq xususi c?kisi 48% enmisdir. Eyni zamanda 2002-ci ill? muqayis?d? yataq otaqlar? ucun mebell?rin xususi c?kisi 8%, yem?k v? qonaq otaqlar? ucun mebel d?stl?rinin xususi c?kisi 16%-dan 19%-d?k, yumusaq mebell?rin xususi c?kisi is? 13%-dan 25%-d?k artm?sd?r. Gorunduyu kimi hal-haz?rda olk? mebel bazar?nda yumsaq mebell?r? boyuk t?labat formalasm?sd?r v? bazar?n bu seqmenti yerli istehsalc?lar ucun cox ?lverisli hesab edilm?lidir.Olk?d? mebel bazar? haqq?nda tam fikir formalasd?rmaq ucun olk?y? ixrac edil?n mebell?rin h?cmi muhum ?h?miyy?t k?sb edir. Sxemd?n ayd?n gorunduyu kimi, yumsaq mebell?rin olk?y? idxal? diq?r mebel cesidl?rin? gor? azd?r. Bunun ?sas s?b?bi yumsaq mebell?rin olk?y? g?tirilm?si ucun n?qliyyat x?rcl?rinin cox olmas?d?r ki, buda yerli istehsalc?lar bu seqmentd? muhum ustunlukl?r qazand?r?r. Sadalanan r?q?ml?r? baxmayaraq olk?d? idxal edil?n mebell?rd? h?r il dinamik art?m hiss edilir. Az?rbaycand? mebel bazar?n?n idxal strukturuna n?z?r salsaq (Sxem 3) olk?y? mebel idxal ed?n olk?l?rin aras?nda Turkiy?, Cin, Ukrayna, Belarusiya, Italiya kimi mebel s?nayesind? cox boyuk potensiala malik olan olk?l?r movcuddur.Yuxar?da gost?ril?n r?q?ml?r? ?sas?n yerli istehsalc?lar bu gun bazarda Turkiy?, Cin v? MDB olk?l?rinin mebel istehsalc?lar? il? ciddi r?qab?t apar?rlar. Mebel istehsalc?lar? il? apard?g?m?z sorgunun n?tic?l?rin? ?sas?n yerli istehsalc?lar?n 89% xaric? mebell?rd?n ?sas r?qab?t ustunluyu kimi qiym?t amilini, 7% daha operativ xidm?ti v? yaln?z 4% istehsal etdikl?ri m?hsulun keyfiyy?t parametrl?rini (istismar mudd?ti, dizayn, r?ng v? s.) gost?rmisl?r. Sorgunun n?tic?l?rind?n gorunduyu kimi yerli istehsalc?lar xarici mebell?rl? r?qab?ti butovlukd? qiym?t amilinin uz?rind? qururlar v? qiym?t? t?sir ed?n ist?nil?n d?yisiklik yerli istehsalc?ya ciddi z?rb? vura bil?r. Az?rbaycan?n UTT – na uzv olduqda mebel s?nayesind? bas ver? bil?c?k d?yisiklikl?ri t?hlilin? kecm?misdim ?vv?l MDB olk?l?rind?n Gurcustan v? Q?rg?z?stan?n t?srub?sin? n?z?r salaq. Gurcustan?n UTT q?bul edilm?zd?n ?vv?l statistik m?lumatlara ?sas?n yerli mebel istehsal?n?n h?cmi 2000 ild? 17000 q?d?r mebel idxal?n?n h?cmi is? 6000 t?skil etdiyi halda 2006 – c? ild? is? yerli istehsal c?mi 14000 olk?y? mebel idxal? is? 42000 catm?sd?r. Q?rg?z?standa mebel s?nayesi UTT q?bul olunduqdan sonra eyni cur inkisaf etmisdir. T?bii ki mebel idxal?n?n artmas?n?n ?sas s?b?bi olk?l?rin UTT q?bul edilm?si prosesind? bu qrup m?hsullar?na gomruk tarifl?rinin s?f?ra endirilm?si olmusdur ki bu da xarici mebel istehsalc?lar?na haz?rl?qs?z yerli istehsalc?larla muqayis?d? ciddi ustunlukl?r yaratm?sd?r. B?s Az?rbaycan mebel s?nayesi olk?nin UTT-na q?bul edilm?sin? haz?rd?rm??Bu gun respublikada r?smi s?kild? mebel istehsalc?s? kimi qeydiyyatdan kecmis 214 huquqi s?xs f?aliyy?t gost?rir. Subh?siz ki bu r?q?m faktiki olaraq ?n az? 2 d?f? coxdur. Postsovet dovrund?n tamamiyl? s?radan c?xm?s fabrikl?rin h?l?d? movcudluguna baxmayaraq olk?d? yuks?k istehsal imkanlar? olan iri v? orta h?cmd? mebel istehsalc?lar? movcuddur. Lakin son 10 ild? olk? mebel s?nayesi yuks?k templ?rl? inkisaf etm?sin? baxmayaraq Az?rbaycan istehsalc?lar?n?n h?l? beynalxalq r?qab?t qabiliyy?tli mebel istehsal? ed? bilm?si cox c?tindir. Yerli dizayn m?kt?binin olmamas?, istehlakc?lar?n zovql?rinin t?yin edilm?m?si ucun marketinq arasd?rmalar?n?n yoxlugu, sat?sdan sonrak? xidm?tin s?viy?sinin asag? olmas?, markalasma strateqiyas?n?n haz?rlanmamas?, yerli istehlakc?n?n beynind? “Az?rbaycan mebelinin” m?nfi imici kimi amill?r mebel istehsalc?lar?n?n qars?s?nda duran ?sas probleml?rd?ndir. Mebel s?nayesinin bugunki v?ziyy?tini n?z?r? alaraq olk?nin UTT-na q?bul edilm? yerli mebel istehsalc?lar? ucun ciddi c?tinlikl?r yarada bil?r. Yerli bazarda xarici mebell?rin c?kisi 2006-c? ilin n?tic?l?rin? gor? c?mi 20% t?skil edir v? UTT-na olk?nin gomruk tarifl?rini mebel qrupunda olan m?hsullar ucun s?f?r d?r?c?li gomruk rusumu il? daxil edilm?si yerli istehsalc?lar?n bugunki s?raitd? r?qab?t qabiliyy?tini xeyli asag? sala bil?r. Bu bax?mdan t?dqiqat isind? olk?d? mebel s?nayesinin haz?rki v?ziyy?tinin SWOT t?hlili apar?lm?s v? DTT – na q?bul edilm?nin ilk 5 ili ucun mebel s?nayesinin r?qab?t qabiliyy?tinin art?r?lmas? istiqam?tind? kompleks t?dbirl?r plan? t?klif edilmisdir. Bu t?klifl?r iki hiss?y?: dovl?t t?r?find?n h?yata kecirilm?si vacib olan t?dbirl?r (makro t?dbirl?r); v? mebel istehsalc?lar? t?r?find?n gorul?c?k t?dbirl?r? (mikro t?dbirl?r) bolunur. Az?rbaycan?n mebel s?nayesinin yax?n 5 ild? inkisaf komsepsiyas?na haz?rlamaq m?qs?di il? s?h?nin ustun v? z?if t?r?fl?rinin t?yin edilm?si cox vacibdir. Bu m?qs?dl? Avropa Mebel Istehsalc?lar? Federasiyas?n?n (UEA, 2006) inkisaf etm?kd? olan olk?l?r ucun mebel s?nayesinin r?qab?t gucunu mu?yy?n etm? metodoloqiyas?n?n ?sas?nda Az?rbaycan mebel s?nayesinin SWOT t?hlili apar?lm?sd?r. Gucumuz. Olk?nin yerl?sdiyi qeostrateji movqe, Avropa v? Asiya qit?l?rinin qovusdugu ?razid? - tarixi “Ip?k yolu” nun ustund? yerl?sm?si, olk?miz? boyuk ustunluk verir. Munbit investisiya muhiti. Olk?d? apar?lan iqtisadi islahatlar butun sah?l?r kimi Az?rbaycanda mebel s?nayesin? investisiya qoyuluslar? imkanlar? yarad?r. Bu bax?mdan son ill?rd? sahibkarl?g?n inkisaf? ucun yarad?lan t?dbirl?r v? olk? iqtisadiyyat?n?n stabil art?m tempi investisiya muhitini yaxs?lasd?r?lmas?na t?sir edir. Nadir agac novlerinin movcudlugu. M?lum oldugu kimi Az?rbaycan ?razisind? nadir agac novl?ri (pal?d, qovaq, goyrus, soyud, qoz agac? v? s.) movcuddur ki, bu da duzqun ekoiqtisadi modelin isl?ndiyi halda respublika mebel s?nayesin? ciddi muqahis?li ustunluk verir. Iglim seraiti. Eyni zamanda olk? ?razisind? agac ehtiyatlar?n? art?rmaq ucun ?lverisli iqlim s?raiti movcuddur. Mebel istehsalinda ixtisaslasmis sirketlerin movcudlugu. Az?rbaycan mebel s?nayesinin guclu t?r?fl?rind?n dan?sd?qda olk?d? mebel istehsal? uzr? ixtisaslasm?s mu?ssis?l?rin movcudlugu cox vacibdir. Bu gun respublikada n?yinki yerli bazar?n mebel t?l?bat?n? od?y? bil?c?k h?mcinin yax?n xaric? (Gurcustan, Iran, Kazakstan v? s.) mebel ixrac ed?n mu?ssis?l?r movcuddur v? bu mu?ssis?l?r yax?n g?l?c?kd? oz r?qab?t gucl?rini art?ra bil?rl?r. Z?iflikl?r. Ekoigtisadi modelin yoxlugu. Mebel s?nayesinin inkisaf?nda ?sas z?iflikl?rd?n biri olk?d? iqtisadiyyatla ekologiyan?n v?hd?tini ozund? ?ks etdir?n bir vahid konsepsiyan?n olmamas?d?r. Mes?l?rin qanunsuz k?silm?si, vaxt?-vaxt?nda sanitar t?dbirl?rin gorulm?m?si, yeni mes? zolaqlar?n?n sal?nmas? ucun gorul?n t?dbirl?rin azl?g? ozu-ozluyund? Az?rbaycan mebel s?nayesin? ziyan olmaqla yanas?, umumi ekoloji noqteyi n?z?rd?nd? cox boyuk t?hluk?l?r tor?d? bil?r. Zeif marketing ve innovasiya fealiyyeti. Olk?mizd? movcud mebel istehsal?n? bazar t?labatlar?na uygun t?skil etm?k ucun mu?ssis?l?rd? marketinq xidm?tinin yarad?lmas? cox vacibdir. T??ssuf ki olk?mizd? f?aliyy?t gost?r?n mu?ssis?l?r marketinq strateqiyas?n?n mahiyy?tin? varmadan kort?bii s?kild? inkisaf edirl?r. Mebel s?nayesinin z?if t?r?fl?rind?n dan?sd?qda istehsal prosesind? innovasiyan?n yoxlugu gund?m? g?l?n ?sas probleml?rd?ndir. Daha funksional v? modern mebell?rin haz?rlanmas? ucun mu?ssis?l?rd? arasd?rma v? t?kmill?sdirm? (ARGE) isl?rinin apar?lmamas?, yerli dizaynerl?rin bir qayda olaraq xarici modell?rin tam oxsarlar?n? yaratma isteyi (v? ya bacar?g?) bu sah?d? innovasiya s?viy?sinin asag? olmas?ndan x?b?r verir. Azerbaycan mebelin menfi imici. H?l? postsovet dovrund?n yerli istehlakc?n?n t?f?kkurund? formalasm?s “keyfiyy?tsiz Az?rbaycan mebeli” obraz? bu gun istehsal etdikl?ri mebell?rin keyfiyy?tin? gor? hecd? xarici mebell?rd?n geri qalmayan Az?rbaucan istehsalc?s? ucun boyuk c?tinlikl?r yarad?r. Kadr potensialinin zeifliyi. Olk? mebel s?nayesinin z?ifliyind?n birid? ixtisasl? kadrlar?n azl?g? v? yerli istehsalc?lar?n yeni kadr haz?rl?g?na s?rmaye qoymamalar?d?r. Bu gun r?qab?t? davaml? mebel istehsal? ucun iscil?r? xususi treninq proqramlar?n?n kecirilm?m?si, beynalxalq s?rgil?rd? mebelcil?rin istirak? mutl?qdir v? bu t?dbirl?rin gorulm?m?si bu sah?d? ?sas z?iflikl?rd?n hesab edilm?lidir. Imkanlar. Neft g?lirl?rinin agac emal? s?nayesinin inkisaf?na yon?ltm?k olk? iqtisadiyyat?n? neft amilind?n as?l?l?g?n? tamamilikd? aradan gotur? bil?r. Inkisaf etmis neft olk?l?rinin t?crub?si gost?rir ki, neft g?lirl?rinin agac emal? s?nayesin? yon?ldilm?si “Holland x?st?liyi” t?hluk?sini aradan qald?rman?n ?n sad? yoludur. Az?rbaycanda tikinti sektorunun yuks?k templ?rl? inkisaf etm?si, olk?d? ipoteka kreditl?rinin verilm?sin? baslanmas? ozu-ozluyund? mebel s?nayesinin inkisaf? ucun boyuk imkanlar ac?r. Dunya mebel bazar?nda mebel? olan t?l?bin dinamik art?m tempi bu sah?nin inkisaf potensial?ndan x?b?r verir v? mebel? olan t?l?bin yaln?z Az?rbaycanda deyil butovlukd? dunyada inkisaf?ndan x?b?r verir. T?hluk?l?r. Keyfiyy?ti asag?, qiym?ti ucuz mallar?n olk? bazar?na idxal edilm?si yerli mebel istehsalc?lar? ucun boyuk z?rb? vura bil?r. Bu proses Az?rbaycan?n UTT-na q?bul edilm?si prosesind? movcud qrup m?hsullara gomruk rusumlar?n?n s?f?r d?r?c?y? endirilm?si zaman? daha qabar?q c?kild? meydana c?xa bil?r. Mebel s?nayesi ucun xammal?n g?tirilm?sind? yarana bil?c?k axsamalar v? olk?y? g?l?n neft g?lirl?rind?n duzgun istifad? edilm?diyi halda yarana bil?c?k “Holland sindromu” mebel s?nayesi ucun ?sas t?hluk?l?r kimi hesab edilm?lidir. Olk?d? mebel s?nayesinin inkisaf? m?s?l?l?rind?n dan?sd?qda, ilk novb?d? mebel istehsal? ucun ?sas xammal hesab edil?n agac ehtiyatlar?n?n g?tl?g? movzusu gund?m? g?lir. H?qiq?t?n Az?rbaycan yas?l olk?l?r siyah?s?na aid edil? bilm?z. Respublika ?razisinin yaln?z 11,2 % mes? ortuyu t?skil edir. Burada iki m?qam diqq?ti c?lb edir. Birincisi hec kim? sirr deyil ki, Az?rbaycan?n iqlim s?raiti nadir v? cox keyfiyy?tli agac novl?rinin (pal?d, qovaq, goyrus, soyud, qoz agac? v? s.) ?kilm?si ucun ?lverislidir v? olk?d? duzgun ekoiqtisadi model isl?nib haz?rlansa yax?n g?l?c?kd? Az?rbaycan?n mes? ehtiyatlar?n? d?f?l?rl? art?rmaq olar. Ikincisi inkisaf etmis olk?l?rin t?crub?si gost?rir ki, beyn?lxalq r?qab?t qabiliyy?tli mebel istehsal etm?k ucun ?sas s?rt xammal yox, olk?d? muasir texnoloji avadanl?qlar?n movcudlugu v? duzgun marketinq strateqiyas?d?r. Statistikaya n?z?r salaq: Dunya agac ehtiyatlar?n?n 25%-d?n coxu Rusiya Fedarasiyas?n?n ?razisind? yerl?sdiyin? baxmayaraq, mebel s?nayesinin z?if inkisaf etm?si n?tic?sind? Rusiya dunya mebel bazar?n?n c?mi 2%-ni istehsal edir. Eyni zamanda ?razisinin yaln?z 14%-i mes? ortuyu olan v? mebel s?nayesi ucun ilkin xammal?n 97%-ni idxal ed?n Cin Respublikas?, dunya mebel bazar?n?n 9.4%-ni t?min edir. ?halisi c?mi 2 mln. olan, mebel ucun xammal?n 93% idxal ed?n Sloveniya is?, ild? 600 mln. $ m?bl?gind? mebel ixrac edir. Bu siyahiya Yaponiya, Italiya, Macar?stan, Latviya v? sair bu kimi olk?l?ri ?lav? etm?k olar. Maraql? m?q?m buras?ndad?r ki, bu olk?l?rin ham?s? mebel s?nayesi ucun ilkin xammal?n 90-95%-ni idxal edirl?r.Inkisaf etmis olk?l?rin t?crub?si gost?rir ki, respublikam?zda beynalxalq r?qab?tqabiliyy?tli mebel istehsal etm?k ucun ?lverisli imkanlar vard?r. Bu bax?mdan UTT – na q?bul edilm?sinin ilk 5 ilind? yerli istehsalc?lara sad?c? olaraq vaxt laz?md?r. T?dqiqat isind? mu?llif t?klif edil?n gomruk rusumlar? 5 il saxlan?lmaqla Az?rbaycanda mebel s?nayesinin inkisaf konsepsiyas? t?klif etmisdir. Bu konsepsiya ozund? dovl?t(makro) v? yerli istehsalc?lar(mikro) t?r?find?n gorulm?si vacib olan t?dbirl?ri ?ks etdirir. Hesab edirik mebel s?nayesinin inkisaf? ucun Az?rbaycanda makro, dovl?t s?viyy?sind? gorulm?si laz?m olan t?dbirl?r asaq?dak?lard?r: - ekoiqtisadi modelin isl?nib haz?rlanmas? - ixrac yonumlu mu?ssis?l?r ucun s?naye -istehsal zonalar?n?n yarad?lmas? - ali m?kt?bl?rd? agac emal? s?nayesi uzr? mut?x?sisl?rin haz?rlanmas?. - respublikada agacyonqarl? pilt?l?rin(DSP) istehsal?n?n t?skiliEkoiqtisadi modelin haz?rlanmas?. M?lumdur ki, insan organizmi sutkada 1 kiloqram oksigen t?l?b edir. ?traf muhit? at?lan tullant?lar?n n?tic?sind?, bu t?labat 15 kiligrama cat?r bu bax?mdan mes?l?rin qorunmas? qlobal probl?ml?rd?ndir. Bu problemin h?lli ilk novb?d? duzgun iqtisadi-ekoloji sistemin yarad?lmas?d?r. Mes?d? b?rpaedici t?dbirl?rin h?yata kecirilm?si, mes?l?rin yang?ndan qorunmas?, tez boyatan agaclar?n ?kilm?si ekoloji muhiti qorumaqla yanas? mebel s?nayesinin xammal il? t?hciz edilm?sind? cox vacibdir. Bu bax?mdan bu sah?d? ciddi add?mlar?n at?lmas? mutl?qdir. Ixrac yonumlu s?naye zonalar?n?n yarad?lmas?. Bu tip s?naye zonalar?nda mebel istehsal? il? m?sgul olan mu?ssis?l?r? xususi stimullasd?r?c? vergi v? ixrac mallar? ucun qomruk rusumu siyas?ti h?yata kecirilm?lidir. Qeyd etm?k vacibdir ki, bu tip zonalarda stimullasd?r?c? t?dbirl?r iqtisadi noqteyi n?z?rd?n tam ?sasland?r?lmal?d?r. “McKinsey” konsaltinq sirk?tinin apard?g? t?dqiqatlara gor? asag? vergi d?r?c?l?rinin t?tbigi, hec de h?mis? iqtisadi art?m? t?min etmir. Olk?mizd? mebel istehsal? ucun iqtisadi zonalar?n?n yarad?lmas?nda Cin respublikas?n?n t?crub?sin? ?saslanmaq daha m?qs?d? uygun olard?. Cind? mebel istehsal? ucun xususi s?naye zonalar? yarad?lm?sd?r ki, bu zonalarda mu?ssis?l?r kompleks s?kild? f?aliyy?t gost?rirl?r.Ali m?kt?bl?rd? agac emal? s?nayesi uzr? mut?x?sisl?rin haz?rlanmas?. Inkisaf etmis olk?l?rin t?crub?si gost?rir ki, r?qab?t? davaml? m?hsul istehsal etm?k ucun insan amili ?sas s?rtl?rd?ndir. Bu bax?mdam bu sah?d? ixtisasl? kadrlar?n haz?rlanmas? ?sas amill?rd?n biridir. Respublikada agacyonqarl? lovh?l?rin (DSP) istehsal?n?n t?skili. Bu istiqam?t olk?d? mebel s?nayesi ucun must?sna ?h?miyy?t k?sb edir. Seriyal? mebel istehsal?n?n maya d?y?rinin 50%-n?, sifarisl? olan mebel istehsal?n?n maya d?y?rinin 70%-ni agac yonqarl? lovh?l?r t?skil edir. Bel? lovh?l?rin istehsal? ucun xammal kimi ucuz agac q?r?nt?lar? laz?md?r. 1 kub.metr agacyonqarl? lovh?l?rin istehsal? ucun xammal kimi 50$ d?y?rind? agac q?r?nt?s?ndan istifad? edilir v? n?tic?d? son m?hsul kimi qiym?ti 450$ olan keyfiyy?tli lovh? al?n?r. Bu xammaldan mebel istehsal edils?, r?q?m 1000$ catar. Hal-haz?rda dunyada 719 sayda agacyonqarl? lovh?l? istehsal ed?n fabrik movcuddur. Onlardan 259-zu Cind? yerl?sir v? bu zavodlar xammal?n 60%-n? Rusiyadan 37%-n? dig?r olk?l?rd?n idxal edirl?r v? yaln?z 3% oz ?razil?rind?n al?rlar. Cin mebel s?nayesi is? inkisaf tempini gor? 2006-ci ilin yekunlar?na gor? birinci yerd?dir. Apard?g?m?z marketinq arasd?rmalar?na v? DSK m?lumatlar?na ?saslanaraq qeyd etm?k olar ki, bu gun Az?rbaycanda mebel s?nayesi ucun ild? 100000 kub.metr lovh? t?l?b edilir v? bu r?q?m h?r il dinamik s?kild? art?r. T?xmini proqnozlara gor? 2010-cu ild? olk?mizin mebel s?nayesi t?labat? 150000 kub.metr catacaq. ?g?r biz Gurcustan, Kazax?stan, Tacikistan, Q?rg?z?stan v? Iran bazarlar?n?n ixrac potensial?n? n?z?r? alsaq olk? ?razisind? illik istehsal gucu 250000 kub.metr olan zavodun insas?na real t?labat oldugunu ayd?n s?kild? gor?rik. Bu zavodda xammal?n bir hiss?sini yax?n xaricd?n (Gurcustan, Rusiya, Belarusiya v? s.) dig?r hiss?sini is? olk?y?nin daxili imkanlar? hesab?na od?m?k olar ki, Az?rbaycanda olan iqlim s?raiti olk? mes? ehtiyatlar?n? d?f?l?rl? art?rmaga imkan verir. Yuxar?da sadalanan s?rtl?r gorulm?si vacib olan makro s?viy?li t?dbirl?r idi. Bunlarla yanas? mebel istehsal? mu?ssis?l?rind? gorulm?si vacib olan mikro t?dbirl?rd? movcuddur: - Marketinq? yon?lmis idar?etm? sistemin? kecid; - Milli uslubu ?ks etdir?n mebell?rin istehsal?; - Beynalxalq keyfiyy?t standartlar?na kecid; - Informasiya komunikasiya texnologiyalar?n?n istehsalda v? planlasd?rmada t?tbiqi; - Mebel istehsalc?lar? birliyinin yarad?lmas?; Marketinq? yon?lmis idar?etm? sistemin? kecid. Mebel s?nayesinin r?qab?t qabiliyy?tinin art?r?lmas? ucun marketinq t?dqiqatlar?, istehlakc?lar?n d?qiq seqmentasiyas?, ticar?t markalar?n?n bazara c?xar?lmas?, istehlakc?lar?n t?labat?na uygun yeni modell?rin yarad?lmas?, sat?s?n stimullasd?r?lmas? ucun gorul?n t?dbirl?r ?sas amill?rd?n hesab edilir. Butun bu t?dbirl?ri dusunulmus marketinq strategiyas?n?n ?sas?nda h?yata kecirm?k laz?md?r. Ugurlu marketinq strategiyas? mu?ssis?nin z?if t?r?fl?rini aradan qald?raraq, guclu t?r?fl?rini dahada inkisaf etdirm?k v? istehsal? tam bazar t?l?batlar?na uyqun t?skil etdirm?k ucun ?sas s?rtdir. Marketinq – uygun m?hsulun, uygun qiym?t?, uygun miqdarda , uygun yerd? yerl?sdirilm?si ucun apar?lan insan f?aliyy?tidir v? biznesd? ugurun ?sas meyar?d?r! Mebel s?nayesi mu?ssis?l?rind? xarici muhit amill?rinin ard?c?l t?hlili, firman?n daxili muhitini ?traf muhit? uygun t?skil edilm?si ucun uzunmudd?tli marketing strategiyas? haz?rlamaq cox vacibdir. Marketinq strateqiyas?na mu?ssis?nin g?l?c?k f?aliyy?tind? bazar t?labatlar?na uygun m?hsul istehsal etm?k v? bu m?hsulun sat?s?n? nec? t?skil edilm?si yollar?n?n ?sasland?r?lmas? kimi bax?lmal?d?r. Bu bax?mdan marketinq strategiyas? bazarda t?labat olan mallar?n istehsal?n? t?skil etm?kl? yerli mu?ssis?l?r? muhum ustunlukl?r ver? bil?r. T??suf ki bu gun olk?mizd? marketinq dedikd? ilk olaraq reklam v? sat?s?n stimullasd?r?lmas? ucun gorul?n kompleks t?dbirl?r n?z?rd? tutulur. ?slind? marketinq nec? satmaq laz?md?r? sual?na yox, n? satmaq laz?md?r? sual?na cavab tapmal?d?r. Genis m?nada marketinqin ?sas v?zif?si firman? xarici muhitd?ki d?yisiklikl?r? cevik reaksiya ver? bilm?sini t?skil etm?kdir. M?lumdur ki, inkisaf etmis olk?l?rd? marketinq – uzunmudd?tli r?qab?tqabiliyy?tli ?mt?? istehsal?n?n basl?ca s?rti hesab edilir. Muasir marketinq ozund? firman?n xususi idar?etm? konsepsiyas?n? c?ml?sdirir. Bu konsepsiyan?n ?sas f?rql?ndirici c?h?ti t?s?rufat f?aliyy?tini son istifad?cinin t?labat?na uygun t?skil edilm?sidir. Milli uslubu ?ks etdir?n mebell?rin istehsal?. Yerli mebell?rin r?qab?t qabiliyy?tinin art?r?lmas? ucun milli calarlar? ozund? ?ks etdir?n mebell?rin istehsal? ?sas s?rtl?rd?n hesab edilm?lidir. Bu bax?mdan yerli ad?t-?n?n?l?ri, milli arxitekturan? v? Az?rbaycan ?razisind? movcud olan agac novl?rinin calarlar?n? ozund? ?ks etdir?n mebel modell?ri haz?rlamaq laz?md?r. Bunun ucun milli dizayn m?kt?bi formalasmal? v? yerli istehsalc?lar xarici mebell?rin eynisini haz?rlamaga yox daha f?rqli mebell?r haz?rlamaqa cal?smal?d?rlar. Mebel istehsal?nda insan ?m?yi xususi qiym?tl?ndirilm?lidir. Istehlakc?lar?n zovql?rin? uygun mebell?rin istehsal? ucun yuks?k pes?karl?q s?viyy?si olan dizaynerl?r cox vacibdir. Bu tip kadrlar?n haz?rlanmas? ucun mu?ssis?l?rda iscil?rin xususi trening, ixtisasart?rma kurslar?nda istirak?n? t?min etm?k mutl?qdir.Beynalxalq keyfiyy?t standartlar?na kecm?k. Beynalxalq keyfiyy?t standartlar?na kecid m?hsulun ixrac potensial?n? art?rmaq bax?m?ndan birinci s?rtl?rd?n hesab edilir. Yerli mebel istehsalc?lar?n?n ISO v? dig?r beynalxalq keyfiyy?t standartlar?na kecm?si m?hsulun beynalxalq bazarlara c?xmas?na t?kan ver? bil?r. IKT istehsalda v? planlasd?rmada t?tbiqi. Informasiya komunikasiya texnologiyalar?n?n mu?ssis?l?rd? t?tbigi muasir biznes prosesl?rin effektivliyini art?rmaqla yanas? mu?ssis?d? optimal istehsal-planlasd?rma sisteminin t?tbiq edilm?si ucun cox vacibdir. Mebel istehsal?nda maliyy?, t?hcizat, planlama, sat?s v? s. prosesl?rin vahid bir sistem s?klind? f?aliyy?ti istehsal x?rcl?rinin azald?lmas? il? yanas? yerli istehsalc?lar? daha operativ isl?m?y? v? daxili bazarda ciddi muqayis?li ustunlukl?r yarada bil?r. Mebel istehsalc?lar? ictimai birliyinin yarad?lmas?. Inkisaf etmis olk?l?rinin ?ks?riyy?tind? olan mebel istehsalc?lar? birlikl?ri umumu sah? probleml?rinin daha d?rin t?hlili, b?zi istehsalc?lar?n t?klikd? h?ll ed? bilm?dikl?ri m?s?l?l?rinin kompleks s?kild? h?ll edilm?si kimi m?s?l?rin h?llind? ?v?zsiz rol oynay?r. Hesab edirik ki, bu tip ictimai birliyin yarad?lmas? yerli mebel istehsalc?lar?n?n umumi probli m?s?l?l?rin dag?n?q s?kild? deyil kompleks c?m halda h?ll edilm?si ucun must?sna ?h?miyy?t k?sb edir v? yerli mebel istehsalc?lar? ucun vacibdir. Butovlukd? apar?lan arasd?rmalara ?sas?n Az?rbaycan mebel s?nayesi yuxar?da sadalanan t?klifl?r h?yata kecirils? beynalxalq r?qab?t qabiliyy?tli mebel istehsal ed? bil?r v? bunun ucun UTT-na daxil olman?n ilk 5 ilind? t?klif edil?n qomruk rusumlar? gozl?nilm?lidir.

Mebel senayesinin artim tempi

Azerbaycan Mebel senayesi dunyada geden maliyye bohrani dalgasindan 2008-ci ilde tam kenarda galmisdir. Olkede 2008-ci ilin birinci yarim ilinde butun sehalerde oldugu kimi mebel ve agac emali senayesindedeartim goze carpir. Ancag buna baxmayarag geyd etmek lazimdri ki olke mebel senayesinin inkisaf seviyyesi hele 2010-cu iledek gozlenilir. 2008 ci ilin yanvar-iyul aylarında Azərbaycanda sənaye istehsalının həcmi 18,6 mlrd manat təşkil edib. Bu da keçən ilin müvafiq dövründə olduğundan 14,1% çoxdur. Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, neft hasilatı 14,8%, qaz hasilatı isə 68,6% artıb. Ərzaq mallarının istehsalı 1,1%, kimya sənayesi 57,8%, dəri sənayesi 38%, metallurgiya və metal məhsulları istehsalı 72,9% təşkil edib. Ağac emalı və mebel sənayesi 1,4%,elektrik avadanlıqları istehsalı 18,7% çoxalıb. Neft sektorunda istehsal həcmi 15,1%,qeyri neft sektorunda isə 8,3% artım müşahidə olunub. Sənaye istehsalının 95% - i malların, qalan 5% -i isə sənaye xarakterli xidmətlərin payına düşüb. İlin ilk 7 ayı ərzində dövlətin sənayedeə xüsusi çəkisi 17,9%,qeyri dövlət sektorunun isə 82,1% qeydə alınıb. Dövlət sektorunda istehsal artımı 4,6%,qeyri dövlət sektorunda isə 16,4% olub. Ekspertlerin reyine gore bu gun bir Azerbaycan vetendasi mebele ilde cemi 30-32 AZN pul xercleyir eger Avropada bu regemin 150-180 Evro, Turkiyede 65-70 oldugunu nezere alsag garsidaki illerde mebel seyayesi olkede en dinamik inkisaf eden sektorlarin basinda duracagini guman etmek olar.

MARKETING STRATEQIYASININ HAZIRLANMA MƏRHƏLƏLƏRİ

Beynalxalq təcrübədə marketinq strategiyasının mövcüd klassikasiyası müəssisələrdə bütün problemlərin ( firmadaxili problemlərdən umumi bazar probremlərinədək) həll edilməsinə geniş imkanlar yaradır. Lakin məlum olan strateqiyaların respublikamızda tətbiqinin olmaması yerli müəssisələrin marketinqin bütün alətlərindən istifadəsi prosesini xeyli çətinləşdirir. Məqalədə xarici mütəxəsislərin təcrübəsi əsasında sənayə müəssisələrində marketinq strategiyasının hazırlanması sxemi təhlil edilmş və xarici marketinq təcrübəsinin Azərbaycan reallıqlarına adaptasiyası üçün konrekt təkliflər verilmişdir. Sənaye müəssisələrində marketinq strateqiyasının ayrı-ayrı elementləri nəzərdən keçirməzdən əvvəl aşağıdakı amilləri nəzərə almaq məqsədə uyğun olardı: 1) Bazar təhlilinin dərinləşdirilməsi. Müəssisələr qeyri-müəyyən bazarlarda işləyir ki, bu da istehlakçıların təlabatlarına cavab verməyən məhsul və ya xidmətlərin istehsal riskini xeyli artırır. Bu baxımdan əsas diqqəti istehlakçıların seqmentasiyasına, onların təlabatlarının daha dərin öyrənməyə yönləndirmək lazımdır. Konkret bazarda istehlakçıların məhsulda axtardıqları xassələr, dəbin inkişaf tendensiyası daim izlənilməlidir. 2) Məhsul çeşidi və qiymət siyasətini daha dərin differensial yanaşmaların tətbiq edilməsi. Əksər bazarlarda mövcüd olan rəqabətin səviyyəsi yerli müəssisələrin qiymətlə aparilan rəqabət metodlarından proqressiv qeyri-qiymət metodlarından keçməsinin lazım olduğunu önə çıxarır, ki bu da əsas diqqəti çeşid siyasətinin daha mütərəqqi metodlarla yəni, istehlakçıların təlabatları əsasında aparılmasını zəruri edir. Ümumi və marketing strategiyasının hazırlanması strukturu konkret məhsulun bazarda ayrı-ayrı elementlərinin inkişaf istiqamətləri ilə təyin edilir və dörd əsas blokdan ibarət olmalıdır: məqsədlər, tədbirlər; ehtiyatlar və idarəetmə bloku. Məqsədlər bloku üzərində strateji qərarlar tələb edən bazar probləmlərinin seçilməsi, məqsədlərin və onların həyata keçirilməsi müddətinin təyin edilməsi “ məqsədlər ağacının “ qurulması ; tətqiq edilən məhsulun rassional assortimentinin formalaşdırılmasını əks etdirir. Idarəetmə blokuna aşağıdakılar aiddir: norma və göstəricilər, maliyyə, kredit və qiymət alətlərinin istifadə edilməsi; təşkilati struktur və s. Ehtiyyat bloku müəssisənin ayrı-ayrı resurslara görə proqram-xammal balansı; məhsulun həyat tsiklinin bütün mərhələlərində təsərüfat xərclərinin səmərəliliyinin qiymətləndirilməsi; maya dəyərinin və qiymətin proqnozlaşdırılması kimi amilləri özündə bağlayır. Istənilən səviyəli strateqiyanın hazırlanması zamanı blokların qarşılıqlı əlaqəsini təmin etmək və bu blokları perspektiv planlaşdırma ilə əlaqələndirmək üçün aşağıdakı prinsiplərə riayət etmək lazımdır. - strateqiyanın sosial-iqtisadi maraqlarla (konkret məhsulun bazar tutumunun perspektivi, ayrı-ayrı istehlakçı qruplarının məhsula çəkiləcəyi xərclərin proqnozlaşdırılması) istehsal, texnoloji, xammal göstəriciləri və həmçinin istehlakçıların məhsullara olan təlabatları ilə razılaşdırılması. - müxtəlif gələcək alternativ inkişaf perspektivlərinə uyğun olaraq müxtəlif variantlar olan strateqiyanın hazırlanması. Bununla belə nəzərə almaq lazımdır ki, müxtəlif variantlar dedikdə göstəricilərin kəmiyyətində olan fərqlər yox, məhz strateji məqsədlərin və bu məqsədlərə çatmaq üçün həyata keçiriləcək istehsal, satış, satışın həvəsləndirilməsi tədbirlərinin müxtəlifliyi nəzərə alınmalıdır. Seçilən hər bir strateqiya və bu strateqiyanın həyata keçirilmə yolları iqtisadi cəhətdən tam əsaslandırılmalıdırlar. - strateqiyanın hər bir blokunun tərkibinə vahid məqsədə çatmaq üçün lazım olan bütün tədbirlərinin(elementlərin) daxil edilməsi. Strateqiyanın hazırlanmasının ilkin mərhələsi sahənin sosial-iqtisadi inkişafının təyin edilməsidir. Bu özuündə yerli bazarın ən prioritet istiqamətlərin müəyyən edilməsi üçün reqionun spesifik göstəricilərinin (təbiyət-iqlim şəraiti, istehsal potensialının səviyəsi və yerləşməsi corafiysı, istehlakçıların zövqlərindəki fərq, kadr, elmi-texniki potensial) nəzərə alınmasını əks etdirir. Strateqiyanın məqsədlərinin aşkar edilməsi üçün bir qayda olaraq reqional bazarların qısa, orta və uzunmüddətli dövr üçün konkret əmtəə görə proqnozlaşdırılması həyata keçirilməlidir. Bu proses tələb və təklifin balanslaşma dinamikasının retrospektiv təhlilinə əsaslanır. Proqnozlaşmaya təsir edən amillər kimi ərazinin spesifik xüsusiyyətlərini (sosial-demoqrafik inkişaf, istehsal və kadr potensialının hərəkəti və xammal ehtiyatları) nəzərə almaq lazımdır. Tədqiq edilən məhsulun müəyyən edilmiş ərazilərdə “boşluqlarını” və boşluqları doldurmaq üçün effektiv metodları öyrəndikdən sonra konkret əmtəə siyasətini fikirləşmək olar. Pilot lahiyə çərçivəsində istehsal ediləcək assortimentlər müəyyən edilmiş gələcək istehlakçı qruplarına sınaq üçün verilir. Bununla belə istehlakçıların yeni məhsul haqqında fikirləri ilkin test üsulu kimi ekspertlər tərəfindən hazırlanmış anketlərlə müəyyən edilir. Növbəti mərhələ kimi mövcud məhsul üçün bazar tutumu və müəssisənin bu məhsulu istehsal etmək üçün istehsal-ehtiyyat-kadr potensialı hesablanır. Bunun ücün ilk növbədə məhsulun çıxarılacaq bazar və mövcud vəziyyət tam təhlil edilir. Marketinq strateqiyasının formalaşdırırlmasında əsas məqamlardan biridə makroblokların bir-birilə qarşılıqlı əlaqəsinin təmin edilməsidir. Bunun üçün bütün struktur bölmələrin vahid strateqiyanın həyata keçirilməsinə yönəltmək lazımdır. Bloklar yalnız bazar şəraitinə uyğun deyil, həmçinin müəssisənin istehsal-xammal, maliyyə potensialına görə hazırlanmalıdır. Ümumi strateqiyanın formalaşdırılmasının əsas prinsipləri diqqətə alınaraq, müəssisə səviyyəsində marketinq strateqiyasının hazırlanma spesifikasının təyin edilməsinə böyük zərurət yaranır. Hesab edirəm ki, müəssisədə marketinq strateqiyasının hazırlanması sxemi aşağıdakı formada olmalıdır. Strateqiyanın təklif edildiyi hazırlanma ardıcıllığı bazarda baş verən dəyişikliklərə vaxtında reaksiya verərək müəssisənin məqsədlərinin düzgün korrektirovkası üçün imkanlar yaradır. Bir qayda olaraq müəssisədə marketinq strateqiyasının hazırlanması xarici mühitin təhlilindən başlayır və bu təhlildə məqsəd: bazar imkanlarının yaranacaq risklərin, marketinq strateqiyasının hazırlanmasına mane olan problemlərin təyin edilməsidir. Təhlilin aparılması zamanı bazarın ümumi konyukturu, müəssisənin rəqabət qabiliyəti, istehlakçıların təlabatı kimi amillər nəzərdən keçirilir. Bunun əsasında rəqabət qabiliyyətli yeni məhsulların hazırlanması prosesi xeyli asanlaşır. Bu proseslərdən keçərək strateji mövqelər təyin edilir. Yeni marketinq fəaliyyəti hazırlanan zaman ilk əvvəl mövcud təcrübənin təhlil ederək problemlərin aşkar edilməsi, sonra isə bu problemlərin həll edilməsi üçün əks tədbirlər hazırlanmalıdır. Firma daxili imkanların təhlili. Müəssisə aşkar edilən bazar imkanlarını reallaşdırmaq üçün kifayət qədər daxili potensiala malik deyilsə heç bir uğur qazana bilməz. Bu baxımdan müəssisənin daxili potensiallarının təhlil edilərək bazar imkanları ilə firma daxili imkanlar arasında optimal vəziyyətin seçilməsi marketinq strateqiyasının hazırlanmasında mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Müəssisə daxili imkanlarını müəyyənləşdirərək istehlakçıların təlabatlarını hansı səviyədə ödəyə biləcəyini təyin etməlidir. Problemli məqamların aşkar edilməsi. Problemli məqamlar dedikdə real vəziyyətin firmanın məqsədlərini həyata keçirmək üçün lazım olan nöqtədən aralanması kimi qəbul edilməlidir. Problemli məqamlara aşağıdakılar aiddir: - ümumi bazar problemləri; bazarın həcminin azalması, artım tempinin aşağı düşməsi, əvəzedici məhsulların yaranması, bazarın dolması, bazara yeni rəqiblərin girməsi. - firmadaxili problemlər: ehtiyatların düşünülməmiş bölüşdürülməsi, marketinqə çəkilən xərclərin azlığı, məhsullar arası rəqabət. Bazar imkanlarının aşkarlanması. Bazar imkanları dedikdə marketinq məqsədlərinə nail olmaq üçün potensial amillər nəzərdə tutulur. Bu amillər marketinq strateqiyasının hazırlanması prosesində orientir kimi qəbul edilir və problemli məqamlarının təhlili nəticəsində aşkar edilən problemlərin həllinə yönəldilir. Bazar imkanlarına əsasən aşağıdakılar aid edilir: - bazarla əlaqəli amillər: demoqrafik struktur, ailə tərkibi, əhalinin pul gəlirləri; qanunvericilik. - məqsədli bazar seqmenti imkanları ilə əlaqəli amillər: sərfiyyat əmsalı, müəssisə və onun istehsal etdiyi məhsullara istehlakçıların “sadiqlik” səviyəsi. - məhsulla əlaqəli imkanlar: məhsulun unikallığı, rəqabətə davamlı qiymət, keyfiyyətin stabilliyi, məhsulun çeşidi. - rəqabətlə əlaqəli imkanlar: satış qabiliyyəti, işçilərin səriştəsi, istehsal-texnoloji üstünlüklər. Strateji mövqeylərin yaradılması. Sadalanan bütün amillərin əsasında müəssisənin strateji mövqeyi və gələcək üçün marketinq strateqiyası hazırlanır. Bu mövqe yeni yaradılan məhsulun spesifik xüsusiyyətlərini və marketinq fəaliyyətini özündə əks etdirməlidir. Mövqe seçilən zaman istehlakçıların təlabatlarının öyrənilməsi mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Istehlakçıların təlabatları əsasında yeni məhsulun yaradılması istiqamətləri təyin edilir. Marketinq strateqiyasının hazırlanması. Verilmiş sxemə marketinq strateqiyası hazırlanması bir-birilə əlaqəli bir-neçə mərhələlərdən ibarətdir: 1) Bazarın seqmentləşdirilməsi və məqsədli seqmentlərin seçilməsi strateqiyası. İstehlakçıların müxtəlif zövq və istəklərindən mövcud olan ümumi bazar sferasından, bəzi əlamətlərə görə oxşar olan istehlakçı qrupları müəyyən edilir və bazarın məqsədli seqmentasiyası baş verir. Bu məqsədlə marketinq təhlili və bazar araşdırmaları aparılır. Bazarın seqmentləşdirilməsi dedikdə istehlakçıların digərlərindən bir-neçə dəqiq əlamətlərə görə fərqlənən qruplarının ayrılması başa düşülür. Marketinq fəaliyyəti seqmentləşmənin istehlakçıların məqsədli qruplarına konsentrasiyasını təmin etməlidir. Həddən artıq seqmentasiya marketinqin səmərəliyini azaldır. Bu baxımdan seqmentasiya aparılan zaman bazarın həcmi və imkanları dəqiq proqnozlaşdırılmalıdır. 2) Məhsulun bazarda mövqeləşdirilməsi strateqiyası. Məhsulun mövqeləşdirilməsi dedikdə onun bazarda rəqib mallarla nisbətdə istehlakçıların beynində formalaşmış spesifik xüsusiyyətləri başa düşülür. 3) Məhsul konsepsiyasının hazırlanması strateqiyası. Məqsədli bazar seqmentlərinin istək və təlabatları müəyyən edildikdən sonra bu təlabatları ödəmək üçün konkret məhsul və ya xidmət konsepsiyası təyin edilir. Bu strateqiya əmtəənin kimin tərəfindən və hansı şəraitlərdə istifadə ediləcəyinin aşkarlanmasına yönəlmişdir. Əmtəə konsepsiyası hazırlanan zaman məqsədli seqmentlər və bu seqmentlərdə əmtəənin mövqeyi tam qəti formada müəyyənləşdirilir. Əmtəə strateqiyasının hazırlanması seqmentasiya və mövqeləşdirmə strateqiyası ilə üzvi əlaqəlidir. Konsepsiyanın müəyyən etdikdən sonra məhsulun daxili xüsusiyyətləri, adı və qablaşdırılması dahada təkmilləşdirmək üçün işlər aparılır. Konsepsiya istehsal edilən məhsulun əmtəə çevirmək üçün həyata keçirilən kompleks tədbirləri özündə əks etdirir. Əmtəə konsepsiyası həmçinin məhsul haqqında olan məlumatları istehlakçıya necə çatdırmaq üsullarını planlaşdırmağa xidmət edir. 4) Marketinq kompleksi strateqiyası. Bu strateqiya konkret məhsul və ya xidmətin bazarda hərəkəti prosesinin özündə əks etdirir. Məhsulun qiyməti, satış kanalları və satışın stimullaşdırılması kimi amillərin əsasında məhsul istehlakçıya doğru hərəkət etdirilir. Əmtəə konsepsiyası tam dəqiqliklə tərtib etdikdən sonra bu əmtəənin istehlakçıya hərəkətini asanlaşdırmaq üçün qiymət, satış kanalları və satışın stimullaşdırmaq kimi elementləri özündə əks etdirən tədbirlər toplusu hazırlanmalıdır. Əmtəə və qiymət konsepsiyasının əsasında istehlakçılarla komunikasiya strateqiyası hazırlanır. Növbəti mərhələ - satış kanallarının idarəedilməsidir. Burada məhsulun (və ya xidmətin) bazarda sərgilənməsi yolları, əmtəənin bazarda uzunmüddət qalması üçün hansı həvəsləndirici tədbirlərin həyata keçirilməsi lazımdır kimi məsələlər həll edilir. Hesab edirəm ki, marketinq strateqiyası hazırlanması ardıcıllığı sadalanan formada həyata keçirilsə yerli müəssisələr tezliklə öz biznes imkanlarını xarici şirkətlər səviyəsinə qaldıra bilərlər. Bu baxımdan Azərbaycan sahibkarı muasir dövrdə marketinqə önəm verməli və marketinq sadəcə bir funsksiya kimi yox, idarəetmə fəlsəfəsi kimi qəbul edilməlidir.

Маркетинговая стратегия мебельной компании в России

Огромное значение имеет в мебельном бизнесе маркетинговая деятельности мебельной компании. И разработка ассортиментной политики является вахным звеном маркетинговой стратегии.Важным моментом разработки ассортимента является работа по рационализации потребление мебели и формирование спроса на нее. В условиях технологий 60-х годов понятие течнологичности изднлий связывалось с предельной их геометрической простотой. Одноко концепции потребление мебели 60-70-х годов не лишены недостатков, которыми определилась ее историческая ограниченность. Игнорировалась проблема социально-группового, национального и индивидуального многообразия в культуре потребление мебели, в эмоционално-эстетических и функционально-бытовых запросах людей. Особенность такой ситуации наглядно продеменстрировало что без маркетинга - нельзя производить мебель который нужен потредителю.Как показывает практика, немногие российские региональные компании, производители и продавцы товаров длительного пользования, постоянно применяют методы маркетингового анализа и проводят комплексные маркетинговые исследования. Тем самым, позволяя легко входить на рынок транснациональным компаниям. Последние давно уже оценили большой рыночный потенциал России и используют все многообразие комплексных маркетинговых исследований для анализа рынка и достижения поставленных целей. Большинство российских региональных производителей товаров длительного пользования сталкиваются с проблемой сбыта своих товаров. Спрос во многих рыночных сегментах близок к насыщению, необходим поиск новых рыночных ниш и разработка новых моделей товаров, которые позволят успешно их занять. Так из-за высокой конкуренции региональные мебельные компании все более ориентируются на домашние хозяйства со средним и высоким денежным достатком, которые в свою очередь оказывают существенное влияние на формирование мебельного рынка. Основная причина этого в повышении уровня потребления и возросшей информированности домашних хозяйств о сложившейся рыночной конъюнктуре [2].В целях выживания в имеющихся рыночных условиях каждой региональной компании, работающей на рынках товаров длительного пользования, необходимо решать множество исследовательских вопросов при переходе от сбытовой к маркетинговой ориентации, в частности, исследование клиентов, формирование портрета потребителя, определение потребительских предпочтений, оптимизация ассортимента, сегментирование рынка, анализ эффективности маркетинговых мероприятий [3]. Но основным вопросом, часто опускаемым в потоке оперативных задач, развития компании и удержания ее позиций на рынке является разработка и внедрение методологии комплексного рыночного исследования, маркетингового анализа и долгосрочного планирования производственной и сбытовой деятельности [4].Однако, в настоящий момент времени можно констатировать, что современные тенденции в управлении региональными компаниями, функционирующими на рынках товаров длительного пользования во многих субъектах Российской Федерации (РФ), подтверждают отсутствие востребованной практикой управленческой методологии по исследованию региональных рынков и планированию маркетинговой деятельности этих компаний [5]. Одной из главных задач службы маркетинга в производственной компании является разработка маркетинговой стратегии. Однако, у многих региональных российских компаний по прошествии 15 лет рыночных реформ все еще нет достаточного опыта системного подхода [6] к анализу рынков товаров длительного пользования, разработке маркетинговой стратегии. Одним из наиболее непрозрачных рынков товаров длительного пользования по-прежнему остается рынок мебели.1. Мебельный рынок как рынок товаров длительного пользованияОпределим значение основных терминов, которые используются ниже. Мебель – передвижные или встроенные изделия для оборудования жилых и общественных помещений, садово-парковых и других зон пребывания человека.Производимая номенклатура мебели формируется исходя из планировки помещений, их назначения и содержания трудовых и бытовых процессов, количественным и профессиональным составом людей в помещениях.Согласно ГОСТу 20400 мебель классифицируют по следующим признакам: эксплутационным, функциональным, конструктивно-технологическим, по материалам, и по характеру производства [7]. По функциональному назначению, мебель можно сегментировать следующим образом: бытовая мебель, мебель для гостиниц, офисная мебель, мебель для магазинов, ресторанов. Бытовая мебель по функциональному назначению делится на мебель для гостиной/жилой комнаты, мебель для спальни, кухонная мебель, мебель для обеденных зон, мягкая мебель, мебель для прихожей, мебель для детской комнаты, домашний кабинет, мебель для ванной комнаты.Под рынком мебели мы будем понимать отрасль, представляющую собой совокупность компаний-производителей, компаний-продавцов мебели и конечных покупателей мебели и структуру отношений купли-продажи мебели между ними.Основные характеристики товаров длительного пользования на примере мебельного рынка:Сложный цикл производства и высокое влияние технологий. Большинство ТДП обладают сложной технологией производства и соответственно достаточно высокой розничной ценой. Так, средняя стоимость разовой покупки мебели по разным оценкам составляет около 15-20 тысяч рублей и расходы на мебель занимают от 7 до 10 % семейного бюджета, а розничная цена серийного шкафа-купе длиной в 2 метра варьируется от 7 до 20 тысяч рублей в зависимости от комплектации и используемых материалов.Длительный период вывода на рынок новых моделей. Например, у крупных производителей мебели средний срок вывода на рынок новой программы серийной продукции составляет от 7 до 15 месяцев. В мероприятия по выводу программы на рынок входят:предварительное изучение спроса отделом маркетинга (ОМ),разработка технического задания ОМ,разработка технического предложения, технического проекта, рабочей документации отделом НИОКР,изготовление опытных образцов на производстве,испытание и доводка опытных образцов ОМ, отделом продаж (ОП), отделом НИОКР,опрос потенциальных потребителей ОМ и ОП,введение корректив в рабочую документацию отделом НИОКР,изготовление пробной партии на производстве,разработка рекламного предложения для оптово-розничных компаний ОМ,рассылка предложений и оформление заявок ОП,распространение пробной партии отделом логистики,получение и обработка откликов по серии мебели ОМ,доработка рабочей документации отделом НИОКР,запуск программы серийной мебели в массовое производство. Так как запуск производства и вывод на рынок новых ТДП и срок их использования занимает продолжительное время, особое значение приобретает планирование, прогнозирование стержневых потребностей и спроса на ТДП в средне и долгосрочном периоде.Высокие требования к качеству. Потребитель выбирает ТДП на основании того, как долго с надлежащим уровнем качества данный товар может удовлетворять его потребности. Исходя из этого, большинством производителей мебели решаются вопросы о выявлении приемлемого уровня качества и применения высококачественной фурнитуры и комплектующих рассчитанных на определенное количество лет использования [8]. Например, многие производители мебели разрабатывают стратегию продвижения, используя в качестве основной идеи объяснение уровня качества и долговечности своей продукции.Необходимость гарантийного и послегарантийного обслуживания. Совокупные затраты потребителя на приобретение и эксплуатацию состоят из суммы розничной цены и расходов по эксплуатационно-техническому обслуживанию за весь срок службы. В этом аспекте расходы по эксплуатационно-техническому обслуживанию за весь срок службы мебели не существенны, но могут достигать до 20-25 % ее первоначальной стоимости. В частности, калининградские потребители меняют фасады корпусной и обивку мягкой мебели, вносят конструктивные изменения в кухонную мебель. Отдельно стоит упомянуть стоимость сборки мебели, которая может составлять от 5 до 10% от первоначальной стоимости.Конкуренция рынков новых и поддержанных товаров. Рынок ТДП подразумевает под собой помимо существования рынка новых товаров, наличие и рынка поддержанных ТДП, бывших в употреблении. И конкуренция между ними может быть очень острой в зависимости от вида ТДП. В связи с чем, перед большинством производителей стоит существенная проблема выявления оптимального срока службы производимых ТДП и создания инфраструктуры послепродажного обслуживания. Например, некоторые небольшие производители мебели делают основной акцент на развитие сервиса и предлагают услуги по ремонту и реставрации мебели, замене обивки или фасадов. В частности, доля услуг по ремонту и реставрации мебели в структуре объема бытовых услуг в 2003 г. составила 1,9 % .Продолжительный период выбора и совершения покупки потребителем. ТДП относятся к товарам предварительного выбора с, как правило, отсутствием полноценной и доступной информации об ожидаемых характеристиках будущей покупки [9], которые потребитель сравнивает по степени удобства, качеству, цене и дизайну. Выбор потребителем мебели составляет от 2 до 4 недель (а в некоторых случаях откладывается на несколько месяцев до очередной выставки) и в его таблицу сравнения попадает до 10 моделей, которые сравниваются по 10-15 характеристикам. Основные сравниваемые характеристики: цена, внешний вид, расцветка, удобство использования, качество сборки, качество материалов, удобство ухода, скидки, долговечность.Моральный износ товаров длительного пользования.Помимо физического износа ТДП, особое значение приобретает моральный износ. ТДП, производимые и продаваемые в настоящее время, влияют на ценность товаров проданных в прошлом [10]. Некоторые крупные операторы мирового мебельного рынка (Ikea, Nolte, Natuzzi, Rolf Benz и др.) стимулируют развитие рынка за счет агрессивной рекламной политики и вводят понятие модных тенденций в мебели, что позволяет им практиковать постоянную смену своих коллекций.2. Матрица маркетинговой стратегии мебельной фабрики С учетом приведенных выше характеристик и проведения маркетинговых исследований можно предложить вариант маркетинговой стратегии развития региональной мебельной фабрики, производящую корпусную и мягкую мебель и занимающуюся оптово-розничными продажами в регионах РФ. Элементы маркетинговой стратегии включают в себя дистрибуцию, ассортиментную политику, рекламу и стимулирование сбыта (см. таблицу 1) и определяются по категориям цели, критерия оценки достижения, контрольных показателей по прошедшему периоду и необходимых мероприятий для реализации [11]. Основная цель фабрики: провести интенсивную экспансию в регионы РФ в момент общего роста мебельного рынка [12], захватить лидирующие позиции на региональных рынках субъектов РФ в ближайшие 3 года.3. Торговая инфраструктура мебельных предприятийАнализ деятельности крупнейших производителей (мебельные фабрики «Шатура», «Катюша», «Сходня мебель», «Столплит») показывает, что развитость дистрибуции является одним из ключевых факторов успеха развития на мебельном рынке. Для оптимального присутствия на российском мебельном рынке на уровне лидера необходимо реализовать программу создания торговой инфраструктуры, удовлетворяющую требованию – 1 кв.м. торговой площади ассортимента производителя на 1 тысячу населения. Средний оборот с 1 кв.м. должен первоначально составлять 10 тысяч рублей. Таким образом, можно стать лидером за счет торгового покрытия регионов РФ. Ограничение снизу по обороту позволяет постепенно и планомерно создавать новые торговые площади в новых городах субъектах РФ, добиваться от них необходимых продаж и осуществлять дальнейшее продвижение на мебельном рынке. В зависимости от уровня качества жизни в городе можно предложить коэффициенты требований по увеличению площадей или оборота с них. Коэффициенты рассчитываются исходя из данных об обороте розничной торговли, уровне строительства, инвестиций в основной капитал, и средних цен 1 кв.м. жилой недвижимости [5]. Если фабрика не обладает финансовыми возможностями по развитию собственных торговых площадей и магазинов, или в регионе уже представлена продукция с помощью торгового партнера, то ведутся с ним переговоры по увеличению площадей на выгодных для них и фабрики условиях. В частности, если торговый партнер не имеет желания или возможности развивать инфраструктуру – открываются фирменные магазины фабрики, или производится поиск новых торговых партнеров. Развитие торговой сети следует проводить в четко определенных форматах по целевой аудитории, уровню конкуренции и специфике регионов и городов. Каждый формат предполагает наличие своей собственной торговой марки, характеризующей потребительские возможности [13].Практика развития торговли производителей в России показывает целесообразность выделения на региональном рынке городов и городского населения как основного потенциального сегмента мебельного рынка. Предпосылки этого – наличие у городского населения более высоких уровней доходов по сравнению с сельским населением, развитость торговой инфраструктуры. Следует выделять три типа городов по критерию численности населения – города с населением более 800 тысяч населения – категория «крупные», города с населением от 450 до 800 тысяч – категория «средние» и от 450 до 200 тысяч – категория «малые». Чтобы охватить всё платежеспособное население, интересующееся мебелью в каждом из них, возможно развитие сразу нескольких форматов, в зависимости от конкуренции и текущих продаж.Предлагаемые мебельные торговые форматы:«Мебель-дом» – мебельный торговый дом (самостоятельно или совместно с лояльными торговыми партнерами) площадью около 1500-2000 кв.м. Наполнение их 5-10 наборами разных стилей и дизайна мебели 3-4 среднеценовых диапазонов по каждому виду мебели (спальни, гостиные и т.д.). Представленный ассортимент: 30-40% фабрики-производителя, остальное – 20% мебели стран Восточной Европы, 20-30% – российская мебель фабрик-конкурентов и 10-20% - местных региональных производителей. Рекомендуемое открытие в крупных и средних городах. Плотность покрытия: 1 магазин на 400 тысяч населения. Основное отличие от имеющихся больших мебельных центров с нечетким позиционированием и хаотичным ассортиментным предложением: организация оптимального ассортимента и ценообразования, рассчитанных на средний класс, удобное расположение наборов в торговом зале по видам мебели. Первоначальный рекламный бюджет составляет 2% от планируемого товарооборота.«Мебель-практик» – средний формат фирменного магазина. Площадь – 200-250 кв.м. Торговый ассортимент представлен 4-5 мебельными наборами в виде заполнения 3 типовых среднегабаритных квартир. Отдельно прилагаются демонстрационные блоки имеющегося ассортимента разных типов фасадов и цветовых гамм, в частности, шкафы, кровати, комоды. Данный формат рассматривается как основной. Также подходит под магазин для франчайзинга в случае партнерских торговых отношений. Открытие во всех категориях городов в зависимости от уровня конкуренции и текущей ситуации. Предполагаемая плотность покрытия: 1 магазин на 200 тысяч населения.«Мебель-клуб». Формат для сегмента с доходами выше среднего. Площадь – 350-450 кв.м. Ассортимент по ценовому диапазону преимущественно выше среднего. Размещение в виде заполнения 2-3 крупногабаритных квартир – 90-120 кв.м. Открытие в крупных и средних городах. Покрытие: 1 магазин на 400 тысяч населения.«Мебель-сток» - магазин уцененной мебели. Распродажа залежавшегося ассортимента в других магазинах.«Промо-мебель» - маленький салон для использования в торговых строительных сетях, в виде выставления 1 набора мебели с конкретным ценовым предложением и ежеквартальной ротацией наборов. Для реализации этих форматов необходима совместная работа сразу нескольких отделов с прозрачной внутренней информацией, выполнения поставленных целей и задач согласно матрице маркетинговой стратегии, и соответствующее финансирование проекта по созданию и развитию форматов. В частности, рекомендуется расширение отдела маркетинга и продаж, организация должностей, ответственных за свой формат, формирование отдела закупок мебели.4. Ассортиментная матрица мебельного предприятия Целесообразно разделить производимый ассортимент в зависимости от стиля и дизайна мебели и уровня доходов потенциальных покупателей и предлагаемых форматов дистрибуции. В ассортиментной матрице предлагается:Разделить направление дизайна классики и модерна. Сформировать два ценовых диапазона: среднего и средне-верхнего.Основная специализация: мебель для спальных и жилых комнат. Мягкая и кухонная мебель рассматривается как поддерживающие сегменты этих направлений.Направления мебели для детских и ванных комнат предлагается формировать за счет поставок с других фабрик. Размеры, конкретные цвета и внутреннее наполнение в магазинах, и рекомендуемые розничные цены формируются исходя из предпочтений населения в конкретных субъектах РФ после предварительного исследования непосредственно в регионах. Основная причина отказа от использования единой ценовой и мерчендайзинговой политики – в отсутствии гибкости, т.к. присутствует большое расхождение в уровне жизни и потребительским предпочтениям по субъектам РФ [14]. 5. Реклама и стимулирование сбыта мебельного предприятияОбщий механизм выбора мебели потребителем можно представить в виде алгоритма решения, состоящего из следующих этапов:Отсутствие потребности (у потребителя отсутствует потребность в мебели, и он безразличен к внешней информации). Период этапа может быть от 1 до 30-40 лет в зависимости от категории и вида мебели и экономической активности потребителя.Поиск и процесс накопления статьи домашнего бюджета на покупку мебели (потенциальный потребитель столкнулся с проблемой выбора мебели, открыт к внешней информации и осуществляет поиск). Период этапа: от 1 недели до нескольких лет.Принятие решения о покупке (сравнение имеющихся на рынке вариантов, оценка их качества, общение с продавцом). Средний период: несколько дней.Установка, монтаж мебели (доставка, самостоятельная установка или общение с мастерами). Средний период: 1 день.Эксплуатация (использование мебели, восприятие качества). В зависимости от категории мебели и социального уровня потребителя: от 1 до 30-40 лет. Как видно, из приведенных этапов, процесс покупки сложный и длительный по времени. Исходя из этого, в зависимости от срока использования ТДП и частоты возникновения потребности и сезонности продаж следует реализовывать рекламную кампанию со схемой размещения в СМИ по типу «осведомленности» [15], характерную для товаров с длительным циклом приобретения и длительным временем принятия решения в несезонный период времени. И в предсезонный период времени использовать схему «сезонного опережения». Дополнительно к рекламной кампании в СМИ необходимо осуществить:Разработку полноценного пакета рекламных материалов для размещения и распространения в магазинах.Последовательное обучение продавцов-консультантов. Именно они во многом влияют на решение о покупке. Для этого необходимо разработать тренинг-семинар по продажам. Внутри фабрики создается проектная команда тренеров (с отделов НИОКР, продаж и маркетинга), которая несколько раз в квартал проводит семинары, обучает новым приемам продажи, и информирует об конкурентных особенностях новых серий.Организацию конкурса «лучший продавец внутри сети» и «лучший продавец среди торговых партнеров» (можно проводить конкурс и «лучший торговый партнер»). Как правило, такие конкурсы мотивируют незаинтересованных в продаже конкретной продукции фабрики продавцов-консультантов.Перекрестный маркетинг с магазинами интерьерной тематики, например, по освещению, текстилю, сантехники, обоев (в связи с осуществлением покупки мебели во время ремонта, строительства, выбор этих товаров и покупка происходит во многом параллельно с покупкой мебели).Сотрудничество с дизайнерскими бюро и салонами интерьера. Организация семинаров по применению мебели фабрики в разных интерьерах.Организацию промоутеров в больших мебельных центрах и строительных сетях, в местах скопления торговых площадей конкурентов.Полугодовую ротацию ассортимента в городе (покрытие торговых площадей в городе всем ассортиментом и его смещение по магазинам).Организация Интернет-магазина, отражающего качественно весь ассортимент фабрики, с описанием всех сравниваемых в процессе покупки покупателем характеристик, и работающий на все регионы и города РФ, где есть собственные магазины.6. Условия реализации стратегии Как правило, в ходе осуществления стратегий возникает большое количество барьеров, связанных как с человеческими, так и с коммерческими ценностями сложившегося бизнеса [16]. Для успешной реализации элементов маркетинговой стратегии необходимо наличие следующих условий:Согласие со стратегией совета директоров фабрики и ее генерального директора и руководство изменениями в ходе ее реализации. Внедрение стратегии предполагает существенные изменения в организации производственных и коммерческих процессов на фабрике. Участие и инициатива руководства позволяет преодолеть возникающие барьеры в ходе осуществления стратегии.Осведомленность о стратегии и общность сотрудников фабрики в ее реализации. Комплексность в реализации стратегии осуществляется обучением и повышением осведомленности сотрудников фабрики, и в том числе формированием систем индикаторов выполняемых процессов, чтобы отделы, цеха и отдельные менеджеры выполняли взаимосогласованную деятельность. Соответствие маркетинговой стратегии должно наблюдаться на всех уровнях цепочки создания потребительской ценности.Формулирование стратегии в виде совокупности операционных задач. Для внедрения стратегии в деятельность фабрики, необходимо разделить основные маркетинговые мероприятия на операционные задачи с помощью вспомогательных инструментов, таких как рабочие последовательные схемы внутренних процессов, системы контрольных показателей и индикаторов [17]. Использование этих средств позволяет рассматривать реализацию маркетинговой стратегии в виде ежедневно выполняемых операционных задач.Стабильность и последовательность проводимых мероприятий. Следует использовать экспертные опросы сотрудников и контрольные показатели в качестве обратной связи, позволяющие контролировать выполнение оперативных задач.ЗаключениеПовышение уровня жизни в России предполагает развитие рынков товаров длительного пользования. Компании, функционирующие на этих рынках, сталкиваются с высокой конкуренцией, как со стороны региональных производителей, так и зарубежных производителей, которых представляют региональные торговые организации. Один из основных вариантов бороться с конкуренцией – разработать и реализовать маркетинговую стратегию с учетом специфики функционирования товаров длительного пользования. Именно она позволит понять, где в настоящий момент находится компания, и какие у нее пути развития. Представление стратегии в виде элементов матрицы позволяет четко понимать факторы успеха на рынке. А соответствующие контрольные показатели и критерии оценки помогают придерживаться ее осуществления.Основной результат работы заключается в определении характеристик рынков товаров длительного пользования и разработке элементов матрицы маркетинговой стратегии на примере мебельного рынка. Предлагаемый вариант матрицы и рассмотренные элементы маркетинговой стратегии могут быть также использованы при разработке маркетинговой стратегии на других рынках товаров длительного пользования, например, на рынках бытовой техники и осветительных приборов. ЛитератураWaldman М. Durable Goods Theory for Real World // J. Economic Perspectives. 2003. V. 17. P. 131-154.Посмыгаев В.А. Динамика и емкость рынка мебели // Маркетинг и маркетинговые исследования в России. 2002. № 1. С. 64 - 68.Малхотра Н.К. Маркетинговые исследования. Практическое руководство. М.: Вильямс, 2003. 960 с.Ансофф И. Новая корпоративная стратегия. СПб.: Питер Ком, 1999. 416 с.Шафранов В.В. Исследование и прогнозирование рынка мебели // Маркетинг. 2006. № 4. С. 38-48.Акофф Р.Л. Планирование будущего корпорации. М.: Сирин, 2002. 256 с.Барташевич А. А. Основы конструирования мебели. Минск: Выща шк., 1997. 343 с.Swan P.L. Durability of Consumption Goods // American Economic Review. 1970. V.60. P. 884-894.Akerlof G.A. The Market for Lemons: Quality Uncertainty and the Market Mechanism // Quaterly J. Economics. 1970. V. 84. P. 488-500.Coase R. H. Durability and Monopoly // J. Law and Economics. 1972. V. 15. P.143-49.Браун М.Г. Сбалансированная система показателей: на маршруте внедрения. М.: Альпина Бизнес Букс, 2005. 226 с.Никитина С.Ю. Мебельный рынок России // Дизайн и производство мебели. 2003. №1. С. 2-4.Берман. Б., Эванс Дж.Р. Розничная торговля: стратегический подход. М.: Вильямс, 2003. 1184 с.Кутлалиев А.Х. Региональные различия и перспективы региональных рынков // Маркетинг и маркетинговые исследования. 2002. № 5. С.13-18.Росситер Дж.P., Перси Л. Реклама и продвижение товаров. СПб.: Питер, 2002. 656 с.Гончарук В.А. Развитие предприятия. М.: Дело, 2000. 208 с.Пригожин А.И. Методы развития организаций. М.:МЦФЭР, 2003. 864 с.

GİRİŞ SÖZÜ

Əslində bu blogun yaradılmasında məndə fikir "Azərbaycanda uzunmüddətli istifadə malları istehsalı şirkətlərinin marketing strategiyası əsasında inkişafı məsələləri" adlı dissertasiya işinin üzərində işlədiyim müddətdə yarandı. Blogda ana dilimizlə paralel olaraq rus və ingilis dilli yazılar olacaq. Burada əsas məqsəd blogda təhcə azərbaycan dilli auditoriya yox həmdə xarici dilli mutəxəsislərin cəlb edilməsidir.

Bəlıliklə bloqun əsas missiyası: Mebel istehsalı və satışı ilə məşğul olan mütəxəsislər üçün faydalı məlumatları bir araya yığaraq Azərbaycanımızda mebel sənayesinin inkişafına nail olmaqdır.

Bloqun oxucu kütləsi: Azərbaycan və yaxın xarıcdə yaşayan mebel sənayesi ilə məşğul olan mütəxəsislərdir.

Hörmətlə, MANAFOV İLKİN